Sluiten van grenzen houdt vluchteling niet tegen

Foto: Sem Shayne

Het sluiten van grenzen om daarmee vluchtelingen buiten de deur te houden heeft geen effect op lange termijn. Tot deze conclusie komt Simona Vezzoli in haar proefschrift over migratie dat ze vrijdag 20 november verdedigde aan de Universiteit Maastricht. Volgens de Italiaanse promovenda spelen politieke en sociaal-economische (in)stabiliteit en post-koloniale banden een veel grotere rol.

,,Gesloten grenzen of andere beperkingen in het vrije verkeer van mensen verminderen emigratie op de lange termijn niet, terwijl open grenzen niet noodzakelijkerwijs leiden tot een grootschalige migratie” aldus Vezzoli.

Ze onderzocht de invloeden van grensregelingen en onafhankelijkheid op migratiebewegingen in het Caribisch gebied, zowel korte als op lange termijn. ,,Het idee dat iedereen uit ontwikkelingslanden zou vertrekken als ze de mogelijkheid hebben, is niet op wetenschappelijk bewijs gestoeld. Het illustreert eerder de angst in landen van bestemming”, zegt Vezzoli.

Koloniale banden

In publieke debatten over migratie wordt geregeld opgeroepen tot verhoogde grenscontroles om te voorkomen dat ‘ongewenste’ migranten het land binnenkomen. In haar proefschrift ‘Borders, independence and post-colonial ties: the role of the state in Caribbean migration’ ( Grenzen, onafhankelijkheid en post-koloniale banden: de rol van de staat in de Caribische migratie) zoomt Vezzoli in op Guyana, Suriname en Frans Guyana. Uit haar onderzoek blijkt dat in de periode tussen 1950 en nu migratiebeperkingen die rond de onafhankelijkheid van Guyana en Suriname zijn ingevoerd hebben geleid tot onbedoeld sterke verhogingen van emigratie, terwijl dergelijke pieken zich niet voordoen wanneer er geen migratiebeperkingen zijn, zoals in het geval van Frans Guyana.

Open grenzen blijken vaker te leiden tot hogere mobiliteit, inclusief korte bezoeken en remigratie. Daarnaast toont dit onderzoek hoe staten, met name in landen van herkomst, migratie indirect beïnvloeden via beleidsmaatregelen die niet op migratie zijn gericht. Hierbij valt te denken aan de politieke en sociaal-economische beleid en stabiliteit in een thuisland. Sterke banden tussen voormalige koloniën en hun kolonisator na het realiseren van onafhankelijkheid leiden vaak tot verhoogde migratie richting de voormalig kolonisator. Daarentegen blijkt het versterken van de relatie met andere landen, via handel, onderwijs of media-aandacht, het blikveld van migranten eveneens te verruimen als het om bestemmingen gaat, wat tot een verlegging van migratiestromen naar nieuwe bestemmingen kan leiden.