Zuid-Limburg maakt zich steeds grotere zorgen over het openhouden van de kerncentrale Tihange, op zo’n 40 kilometer ten zuiden van Maastricht. Nadat het gemeentebestuur van Aken eerder al aankondigde juridische stappen te willen ondernemen om de ‘scheurtjescentrale’ – waar zich de afgelopen weken wederom enkele incidenten voordeden – te laten sluiten, zal ook de Maastrichtse gemeenteraad hierom vragen. In navolging zullen ook Heerlen en Kerkrade zich hierbij aansluiten. “Ik maak me zorgen over de veiligheid. Je ziet dat er redelijk wat onduidelijkheid is over hoe veilig de situatie is”, zei burgemeester Ralph Krewinkel van Heerlen tegen de regionale zender L1. ,,We steunen de lijn van Maastricht en Aken.” Ook Kerkrade is positief over een eventuele gang naar de rechter.
In Maastricht zullen negen van de tien partijen in de gemeenteraad dinsdag tijdens de raadsvergadering een motie steunen om sluiting van Tihange juridisch af te dwingen, ingediend door GroenLinks. Ook Jan Hoen en Kitty Nuyts hadden voor de raad een motie klaarstaan. Naar verwachting wordt echter de meest verstrekkende motie in stemming gebracht en dat is die van GroenLinks. ,,De Maastrichtse politiek heeft er schoon genoeg van dat de veiligheid van onze burgers in gevaar gebracht wordt omdat de Belgen hun zaken niet op orde hebben. De levensduurverlenging van Tihange 1, Doel 1 en Doel 2, zonder overheden en burgers in Nederland en Duitsland daarbij te betrekken, is slecht nabuurschap en zeer onwenselijk. Het opnieuw opstarten van de scheurtjesreactoren Tihange 2 en Doel 3 is ronduit gevaarlijk, zoals deze week nog werd bevestigd na onafhankelijk onderzoek vanuit de Universiteit van Wenen”, aldus fractievoorzitter Gert-Jan Krabbendam van GroenLinks. ,,De tijd van politiek correct uitspreken dat we een einde aan de Belgische probleemcentrales willen is wat ons betreft na de incidenten van het afgelopen jaar en de heropstart van de scheurtjesreactoren voorbij. We voelen ons niet serieus genomen door de Belgen en kiezen daarom samen met de Duitsers voor de juridische weg.”
FANC
Hoen en Nuyts wijzen erop dat de kerncentrale in Tihange een geschiedenis heeft van veel incidenten en er zeer recent op 6 januari weer een incident heeft plaatsgevonden. Ook zeggen ze dat een oud ingenieur van Tihange aan de alarmbel trekt en laat weten dat het langer open houden van de 40 jaar oude kerncentrale Tihange misdadig is vanwege de grote gevaren. ,,Weliswaar is er een organisatie die op papier toeziet op de veiligheid van de kerncentrale. Maar er is sprake van vervlechting van deze organisatie (FANC) en eigenaar Electrabel van de kerncentrale. De slager die zijn eigen vlees keurt, kortom. FANC heeft al meerdere malen de eigen bevindingen moeten corrigeren omdat het aantal en de afmetingen van de scheuren in de kernreactoren van Doel en Tihange veel groter zijn” schrijven Hoen en Nuyts. Ze spreken hun vrees uit over de opeenstapeling van incidenten, het uitschakelen en het steeds oplappen van deze sterk verouderde kerncentrale. ,,Het leidt niet tot de vraag of het een keer mis zal gaan, maar wanneer. De Belgische minister Jambon (van Binnenlandse Zaken) vindt dat het buitenland zich niet moet bemoeien met deze strikt Belgische aangelegenheid. Alsof een kernramp stopt bij de landsgrens”, vinden Hoen en Nuyts.
Op 9 juni 2015 sprak de gemeenteraad van Maastricht zich al uit voor sluiting van de ‘stokoude en gammele’ kerncentrale in Tihange. Toen stemden D66 en VVD nog tegen. De aanhoudende stroom aan incidenten bij de Belgische kerncentrales hebben ook D66 en VVD doen overtuigen dat concrete actie tegen Tihange noodzakelijk is.
Oplapwerk
In een eerder stadium liet de minister Remmel van milieu van Noordrijn-Westfalen weten dat de kerncentrales Tihange en Doel (vlak over de grens met Zeeland en Noord-Brabant) in slechte staat verkeren en ontmanteld dienen te worden vanwege het grote dreigende gevaar voor de bevolking van de buurlanden. Zijn collega-minister Hendricks repte zelfs over ,,bedenkelijk oplapwerk”.
De leden van de gemeenteraad van Aken spraken zich in december 2015 uit voor sluiting van de kerncentrale van Tihange en droegen hun college daarbij op te laten onderzoeken welke juridische stappen hiervoor konden worden genomen. Hiervoor zijn twee advocatenkantoren in Düsseldorf en Brussel ingeschakeld, die uitgebreid onderzoek uitvoeren naar de haalbaarheid van een juridisch proces. Raadslid Helmut Etschenberg (CDU) verklaarde in een persbericht eerder dat hij er niet van uit kan gaan ,,dat wij rechten kunnen afdwingen die tot het onmiddellijke stilleggen van de kerncentrale kunnen leiden, maar ik deel de toenemende zorg van de bevolking.”
Etschenberg en de Akense burgemeester Marcel Philipp spraken hun vreugde uit over de unanieme weerstand van de Duitstalige Gemeenschap in België tegen het openhouden van de Belgische kernreactoren. Ook spraken Etschenberg en Philipp hun voornemen uit tot een brede coalitie te komen met de Nederlandse buren tegen Tihange. Die coalitie lijkt er nu te komen.
Naast sluiting wil Aken op zeer korte termijn ook juridisch openheid van zaken afdwingen in de informatievoorziening rond calamiteiten en ongelukken in en rond Tihange. Daarmee is het momenteel droevig gesteld, vinden de partijen in Aken en Maastricht. Op 28 januari geeft het gemeentebestuur van Aken een persconferentie over de juridische strijd tegen Tihange.
Provincie
De provincie Limburg is niet blij met de juridische stappen van de gemeenten. Ze is bang dat daarmee de onderhandelingen met België worden verstoord. Op 21 januari brengt de Nederlandse minister van milieu Melanie Schultz een bezoek aan de andere probleem-centrale in België: de kerncentrale in Doel. Daar is voor het eerst een gezamenlijke Belgisch-Nederlandse controle. Er wordt dan ook gepraat over de veiligheid bij de kerncentrale in Tihange. SP-gedeputeerde Daan Prevoo vindt de juridische stappen van Maastricht en Aken onverstandig. Volgens hem kunnen deze het diplomatieke proces verstoren. Door alleen met ‘het vingertje te wijzen’ kun je verwachten dat de Belgen de deur voor overleg dichtgooien, aldus gedeputeerde Prevoo. Hij is niet blij dat de provincie niet gekend is in de Maastrichtse plannen: ,,En ik verwacht ook dat minister Schultz hier niet van gecharmeerd zal zijn.”